Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗΣ
ΣΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ»
1 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η μελέτη της ανάκλασης και της διάθλασης στο Λύκειο με το λογισμικό «ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ».
1.2 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Φυσική: Οπτική
1.3 ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Φυσική Β’ τάξης Λυκείου.
1.4 ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Προβλέπεται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Γ΄ Λυκείου (Κατεύθυνσης και Γε-νικής Παιδείας) η διδασκαλία της ενότητας «Ανάκλαση και Διάθλαση».
Το προτεινόμενο διδακτικό σενάριο έχει ως πυρήνα τρία «Φύλλα Εργασίας» τα οποία ακο-λουθούν το πρότυπο:
«Πρόβλημα, υπόθεση, μετρήσεις, μοντελοποίηση».
Αυτή η οργάνωση της μαθησιακής διαδικασίας είναι κατάλληλη και για άλλες γνωστικές περι-οχές με τη χρήση του λογισμικού Φυσική ΙΙ.
1.5 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Εφόσον οι μαθητές εργαστούν σε ομάδες 2-3 ατόμων απαιτείται κατάλληλος αριθμός Η/Υ και το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα Πληροφορικής. Εναλλακτικά, το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και έναν βιντεο-προβολέα.
Λογισμικό: Φυσική ΙΙ.
1.6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
• Η γνωριμία με στοιχεία από την ιστορίας των επιστημών
• Η λεκτική περιγραφή μιας παρατήρησης
Η εξοικείωση με την διαδικασία «Πρόβλημα, υπόθεση, μετρήσεις, μοντελοποίηση».
• Η αξιοποίηση ενός προγράμματος προσομοίωσης οπτικών φαινομένων.
• Η γνωριμία με τη διαδικασία μοντελοποίησης
1.7 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Δυο διδακτικές ώρες για την εφαρμογή των τριών «Φύλλων Εργασίας» στην τάξη.
2 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ «ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΛΑΣΗ»
Η ενότητα με τίτλο «Ανάκλαση και Διάθλαση αποτελεί μέρος του κεφαλαίου «Κύματα» σε επίπεδο τρίτης τάξης Λυκείου. Μετά τη μελέτη των κυμάτων και τη μετάδοση των ηλεκτρο-μαγνητικών κυμάτων οι μαθητές εξοικειώνονται με τις έννοιες «ανάκλαση», «διάθλαση», «δείκτης διάθλασης» και «ολική ανάκλαση».
Με την προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας επιθυμούμε να αναδείξουμε τόσο την παι-δαγωγική αξία των προσομοιώσεων οπτικών φαινομένων όσο και την εισαγωγή ορισμένων στοιχείων από την ιστορία των επιστημονικών ιδεών. Εξυπακούεται ότι οι μαθητές οφείλουν να όχι μόνο να παρατηρήσουν τα φαινόμενα στο σχολικό εργαστήριο Φυσικών επιστημών αλλά να πειραματιστούν οι ίδιοι με την αλλαγή παραμέτρων όπως η γωνία πρόπτωσης και το δείκτη διάθλασης.
2.1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
Το σχολικό βιβλίο που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για τη διδασκαλία της Φυσικής στην Γ’ Λυκείου αξιοποιεί την μαθηματική περιγραφή των φαινομένων και «παραμελεί» την πειραματική διερεύνηση των φαινομένων και την μοντελοποίησή τους . Επίσης, παρουσιάζει την τελική μορφή του νόμου της διάθλασης του φωτός χωρίς καμία αναφορά στην ιστορική εξέλιξη και τα προβλήματα μέχρι τη γνωστή διατύπωση του νόμου από τον Ολλανδό Snell το 1620. Κυριαρχεί η επίλυση ενδιαφερόντων προβλημάτων με εφαρμογή του νόμου της διά-θλασης και της ολικής ανάκλασης με προσανατολισμό τις εξετάσεις.
2.2 ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας:
• Έχει ως πυρήνα τρία «Φύλλα Εργασίας» στα οποία διαδοχικά παρουσιάζονται γεγονότα καθώς και εφαρμογές του τύπου ««Πρόβλημα, υπόθεση, μετρήσεις, μοντελοποίηση».
• Αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επι-κοινωνίας στην εκπαίδευση (ΤΠΕ-Ε) και πιο συγκεκριμένα το λογισμικό «Φυσική ΙΙ» (προσομοίωση της ανάκλασης και της διάθλασης) εγκεκριμένο από το Παιδαγωγικό Ινστι-τούτο για τη χρήση του στο Λύκειο.
• Εστιάζει στις έννοιες { φωτεινή ακτίνα, επιφάνεια πρόσπτωσης, γωνία πρόσπτωσης, γω-νία διάθλασης, δείκτης διάθλασης}.
• Αξιοποιεί στοιχεία από την ιστορία των επιστημονικών ιδεών (Ευκλείδης, Πτολεμαίος, Κέ-πλερ, Σνέλ, και Καρτέσιος).
• Εστιάζει στη διαδικασία πειραματισμού από τη διατύπωση του προβλήματος μέχρι στη μοντελοποίηση του με μια μαθηματική σχέση.
• Προτείνει δραστηριότητες πειραματισμού και επίλυσης απλών προβλημάτων.
Α. Τα «Φύλλα Εργασίας» δημιουργήθηκαν χωρίς να έχουμε ως οδηγό μια προσέγγιση που προτείνεται από την ομάδα δημιουργίας του λογισμικού. Στόχος μας ήταν η καλύτερη παιδα-γωγική αξιοποίηση ενός λογισμικού το οποίο προσφέρει δυνατότητες προσομοιώσεων αλλά δεν συνοδεύεται από «Φύλλα Εργασίας».
Β. Οι δραστηριότητες των μαθητών και η οργάνωση της διδασκαλίας:
• Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες 2-3 στην αίθουσα πληροφορικής. Εναλλακτικά, το μά-θημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και βιντεο-προβολέα.
• Κάθε φύλλο εργασίας έχει δύο έως τρεις σελίδες. Κάθε σελίδα δίνεται στους μαθητές ξε-χωριστά. Όταν ολοκληρωθούν οι δραστηριότητες της σελίδας τότε δίνεται η επόμενη.
Γ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Κουλαϊδής, Β. (επιμελητής) (1994). Αναπαραστάσεις του Φυσικού Κόσμου. Εκδόσεις GUTENBERG. Αθήνα.
2. Arons, A. (1992). Οδηγός διδασκαλίας της Φυσικής (μετάφραση – επιμέλεια Α. Βαλαδά-κης), εκδόσεις Τροχαλία, Αθήνα.
3. Osborne, J. & Freeman, J. (1989). Teaching Physics. A guide for the non – specialist. Cambridge University Press.
4. Einstein, Α. & Infeld, L. (1978). Η εξέλιξη των ιδεών στη φυσική, εκδόσεις Δωδώνη, Α-θήνα.
5. Δαπόντες, Ν., Κασσέτας, Α., Μουρίκης, Σ.(1984). Φυσική Β’ τάξης Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου (ΕΠΛ), έκδοση ΟΕΔΒ, Αθήνα.
6. Rosmorduc, J.(1979). De Thales a Einstein, ed. Etudes Vivandes, Paris – Montreal.
7. Κασσέτας Ι. Α. (2004): Το μήλο και το Κουάρκ, εκδ. Σαββάλα, Αθήνα.
8. Βλάχος Ι. (2004): Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες. Η πρόταση της Εποικοδόμησης, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα.
9. Leimegnan, G & Weil-Barais, A. (1997): Η οικοδόμηση των εννοιών στη φυσική (Επιμέ-λεια - μετάφραση Ν. Δαπόντες, Α. Δημητρακοπούλου) εκδ. ΤΥΠΩΘΗΤΩ-Γιώργος Δαρδα-νός 1997.
10. Ραβάνης Κ. (2003). Εισαγωγή στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα.
11. Westfall, R. (1993). Η συγκρότηση της σύγχρονης επιστήμης. Μηχανισμοί και μηχανική (επιμέλεια Κ. Γαβρόγλου, μετάφραση Κ. Ζήση), εκδόσεις «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης», Ηράκλειο.
12. Feynman, R., Leighton, R., Matthew, S. (1966). The Feynman lectures on Physics, ed. Addison-Wesley, USA.
(Από το επιμορφωτικό υλικό του ΙΤΥ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου