Τετάρτη 31 Δεκεμβρίου 2008

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!!!

Να τα πούμε;



ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΠΑΝΤΩΝ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ. Ολα τα υπόλοιπα φτιάχνονται.

Συναδελφικά και Φιλικά
Στέργιος και GATOS

Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2008

ΜΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΜΙΚΡΟ ΑΡΙΘΜΟ ΑΙΤΗΣΕΩΝ

Νέα ανακοίνωση για τα προγράμματα Πιστοποίησης: Δεν συμπληρώθηκε ο αριθμός των 10 συμμετοχών και απαιτείται διόρθωση. Δείτε http://b-epipedo.cti.gr/portal/ και κάντε τις απαραίτητες διορθώσεις, εφόσον βέβαια χρειάζεται. Το αρχείο ανοίγει με Excel. Απ' ότι είδα είναι και μια ημερομηνία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μήπως είστε μέσα;

Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2008

Τα πρώτα νέα από το μέτωπο της Πιστοποίησης

Συνάδελφος μου έστειλε e-mail με τις εντυπώσεις από την Πιστοποίηση. Αναδημοσιεύω ένα τμήμα του, που, πιθανόν, να είναι χρήσιμο για τους υπόλοιπους

"Ο/η (γεωλόγος) έχει πρόβλημα, γιατί δεν του επιτρέπει το σύστημα να δηλώσει Γεωγραφία, πράγμα που δεν κατανοώ.
Εγώ είχα δηλώσει Φυσική Γυμνασίου και μου έτυχε Θερμότητα-Αλλαγές κατάστασης, (όπως και στον/στη ......) και το δούλεψα με το ΣΕΠ. Στον/στη (χημικό) έβαλαν Ενθαλπία ( το θεώρησε δύσκολο). Στον/στην (βιολόγο),Αναπνοή (σχετικά εύκολο).
Το πρώτο μέρος των ερωτήσεων ήταν πολύ εύκολο. Δεν είχε τις πιο σύνθετες ερωτήσεις που είχατε εσείς. Θεωρώ ότι όποιος έχει κάνει το Τεστ του Σαλονικίδη μπορεί άνετα να πιάσει το 85-90%. Με αυτό ξεμπερδεύεις σε μισή ώρα. Το Σενάριο βέβαια είναι μια άλλη ιστορία.
Ειδικά για τους Φυσικούς που υπάρχουν πολλά λογισμικά, πρέπει κανείς να πάρει τα βιβλία του σχολείου και να σκεφτεί για το κάθε κεφάλαιο ποιό λογισμικό είναι το πλέον κατάλληλο. Αυτό δεν είναι πάντα προφανές.
Το άλλο πρόβλημα είναι ο χρόνος, που αποδεικνύεται ανεπαρκής γι΄αυτά που ζητάνε. Ιδιαίτερα στα Φύλλα Εργασίας μπορεί κανείς να χαθεί, γιατί μπορούν να επεκταθούν όσο θέλεις. Θα συνιστούσα στους συναδέλφους που θα πιστοποιηθούν στη συνέχεια να επικεντρωθούν στους άλλους άξονες
(στόχοι, εναλλακτικές απόψεις κ.λ.π.) και να αφήσουν τα φύλλα για το τέλος.Έτσι κι αλλιώς δεν σου ζητούν ολόκληρο φύλλο εργασίας, αλλά ένα τμήμα.
.......
Εγώ τουλάχιστον, παρότι ήμουν πολύ καλά προετοιμασμένη στο συγκεκριμένο θέμα που μου
έτυχε, έγραφα συνεχώς μέχρι τελευταία στιγμή.Πιστεύω ότι περνάω. Θα δείξει."


Υ.Γ. δικό μου: Πάρτε μαζί σας ότι υλικό σε χαρτί μπορείτε. Το πολύ-πολύ να μην σας αφήσουν να το χρησιμοποιήσετε. Δε συζητάω, φυσικά, να έχετε μαζί σας λογισμικά ή φλασάκια, δεν υπάρχει περίπτωση να σας αφήσουν. Νομίζω...

Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2008

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Β' ΕΠΙΠΕΔΟΥ

Στην Βιβλιοθήκη Υλικού του http://b-epipedo.cti.gr/portal/ έχουν αναρτηθεί οι οδηγίες για την Πιστοποίηση των εκπαιδευτικών Β' Επιπέδου.
Κάντε κλικ εδώ για να τις διαβάσετε (προσεκτικά!).
Νομίζω οτι είναι πολύ κατατοπιστικές.
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!

Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2008

Νέα σχετικά με την πιστοποίηση

Στην πύλη ενημέρωσης Επιμόρφωσης Β' Επιπέδου έχουν αναρτηθεί δείγματα ερωτήσεων Γενικού και Ειδικού μέρους της αυτοματοποιημένης διαδικασίας πιστοποίησης. Μπορείτε να τα κατεβάσετε από τη διεύθυνση http://b-epipedo.cti.gr/portal/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=58&Itemid=828

Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2008

Μερικές πληροφορίες για την πιστοποίηση

Δεν γνωρίζω αν το διαβάσατε, αλλά να τι ζητάνε από σας: http://b-epipedo.cti.gr/portal/index.php?option=com_content&task=view&id=342&Itemid=881
Επίσης ο καλός συνάδελφος, δάσκαλος από τη Θεσσαλονίκη, Γιάννης Σαλονικίδης έκανε μια ωραία προσπάθεια να συγκεντρώσει όλες τις ερωτήσεις που πιθανόν να τεθούν στο αυτοματοποιημένο μέρος: http://salnk.eduportal.gr/p2_tpe/ Λέω, πιθανόν. Τα είχαμε συζητήσει και στο Σεμινάριο. Επίσης για να πάρετε μιαν ιδέα τι θα είναι περίπου το ελεύθερο θέμα ο επίσης καλός συνάδελφος Βαγγέλης Κολτσάκης έχει αναρτήσει το ελεύθερο θέμα από τις εξετάσεις για Πιστοποίηση των υποψηφίων επιμορφωτών Β' επιπέδου του 2005: http://users.kil.sch.gr/ekoltsakis/?p=243 . Τέλος η φίλη συνάδελφος Αννα Μπουκουβάλα αναφέρει επι λέξει στο blog των φιλολόγων http://kseioafilologi.blogspot.com/: "Επιπροσθέτως έχω την ενημέρωση ότι στο ελεύθερο θέμα η επιλογή θα είναι τυχαία ανάμεσα στα αντικείμενα που θα επιλέξετε... ".

Προσωπικά, δεν είμαι εντελώς πεισμένος οτι έχουν διευκρινιστεί όλα τα θέματα σχετικά με την Πιστοποίηση: Τι θα πει για παράδειγμα "αυτό θα ληφθεί φυσικά υπόψη από τους βαθμολογητές του ελεύθερου θέματος, βάσει οδηγιών." Ποιών οδηγιών συγκεκριμένα; Και με μια κριτήρια θα γίνει η αξιολόγηση του ελευθέρου θέματος; Σαν άνθρωποι των Φυσικών Επιστημών που είμαστε, είμαστε συνηθισμένοι να αξιολογούμε με εντελώς συγκεκριμένα κριτήρια, αν είναι δυνατόν, εντελώς αντικειμενικά. Γιαυτό και το ελάχιστο ποσοστό αναβαθμολογήσεων στις Πανελλαδικές από τους ΠΕ04. Επίσης: Πού είναι οι ενδεικτικές ερωτήσεις που σας είχαν υποσχεθεί; Κάντε ερωτήσεις για ό,τι απορίες έχετε στο HelpDesk του Portal: http://b-epipedo.cti.gr/portal/ . Οσοι περισσότεροι τόσο καλύτερα...

ΥΓ. Λίγα- λίγα τα βγάζουμε, και με το τσιγγέλι... Ουδέν σχόλιον περαιτέρω...

Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2008

Πού μπορείτε να βρείτε το επιμορφωτικό υλικό

Στη διεύθυνση http://b-epipedo.cti.gr/portal/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=49&Itemid=828 υπάρχει όλο το επιμορφωτικό υλικό των ΚΣΕ. Μπορείτε να το κατεβάσετε πατώντας "Μεταφόρτωση". Θα μπορέσετε να το κατεβάσετε αν έχετε προηγουμένως συνδεθεί με τους κωδικούς που χρησιμοποιείτε για να συνδεθείτε στην πύλη http://b-epipedo.cti.gr/ Μπορείτε να το διαβάσετε αφού έχετε εγκαταστήσει το Acrobat Reader (αν δεν το έχετε ήδη εγκαταστήσει) από τη διεύθυνση: http://www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html?promoid=BUIGO πατώντας "Download now". Θα σας ζητήσει να εγκαταστήσετε το πρόσθετο "Adobe DLM", προκειμένου να προχωρήσει στην εγκατάσταση. Σε περίπτωση που θέλετε να τυπώσετε κάποια σελίδα του αρχείου πατείστε το κουμπί για την εκτύπωση και επιλέξτε τη σελίδα.
Το επιμορφωτικό υλικό υπάρχει επίσης στο παρόν blog ή στην ιστοσελίδα: http://sites.google.com/site/ksepe04/. Διακρίνεται σε υλικό γενικού μέρους και υλικό ειδικού μέρους και είναι γραμμένο σε αρχείο Acrobat Reader.

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2008

Τι πρέπει να συμπεριλαμβάνει ένα διδακτικό σενάριο

Από το (πολύ καλό) υλικό της συναδέλφου κ. Αθανασίας Παπαχρήστου, του ΚΣΕ Ευόσμου δείτε τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα καλό διδακτικό σενάριο. Εν όψει των εξετάσεων πιστοποίησης απαραίτητο και χρηστικό:
Senario
View SlideShare presentation or Upload your own.

Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2008

Νέα σχετικά με τη πιστοποίηση

Στο blog http://kseioafilologi.blogspot.com/ των φιλολόγων του ΚΣΕ του 8ου ΓΕΛ Ιωαννίνων δημοσιεύτηκε σχετική ανάρτηση για τον τρόπο εξέτασης: http://kseioafilologi.blogspot.com/2008/10/1.html
Δείτε τη. Προφάνώς υπάρχει πρόβλημα δεδομένου οτι δεν υπάρχει το απαιτούμενο υλικό για να κατασκευάσεις σενάριο αν δεν έχεις βιβλιογραφία πλην του σχολικού εγχειριδίου και του ΑΠΣ ούτε πρόσβαση σε λογισμικά ούτε σε ιστοσελίδες. Τι περιμένουν να γράψετε με αυτά τα εφόδια; Να μιλούμε για μενού των λογισμικών από μνήμης; Να γράφουμε περι εναλλακτικών ιδεών από εμπειρία προσωπική, χωρίς αναγωγή στη βιβλιογραφία; Ή να αποστηθίσετε τις διευθύνσεις των σχετικών ιστοσελίδων; Αυτό ούτε και στους επιμορφωτές (σας) δε ζητήθηκε.
Πάντως, ό,τι και να γίνει τελικά, και πάλι: ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2008

Περί HTML Editors ο λόγος...

Υπάρχουν καλοί HTML Editors για τη δημιουργία ιστοσελίδων. Οι πιο γνωστοί είναι οι Microsoft Frontpage ή και νεώτερα. Ακόμη το Dreamweaver ειδικά στις νεώτερες εκδόσεις του είναι αξεπέραστο. Αν θέλετε κάτι σε Ανοιχτό κώδικα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον Kompozer, βασισμένο στο NVU, ο οποίος κυκλοφορεί και για άλλα λειτουργικά συστήματα (Linux, MacOs). Αν θέλετε κάτι πολύ απλό, όχι όμως με λίγες δυνατότητες, με ωραίο περιβάλλον διεπαφής με το οποίο μπορείτε να φτιάξετε όμορφες ιστοσελίδες, αν και σχετικά "βαριές", αν θέλετε γραφικά στα άκρα, προσωπικά θα συνιστούσα το Webpagemaker. Ενα φτηνό προϊόν, με δυνατότητες CSS (Cascade Style Sheet), προσθήκης Flash ή JavaScript κλπ, που μπορεί να ανακαλύψετε μόνοι σας. Δεν είναι βέβαια επαγγελματικό προϊόν, αν και θα μπορούσε κανείς να φτιάξει ημι-επαγγελματικές ιστοσελίδες, αλλά είναι full screen συντάκτης (Editor) ιστοσελίδων και η φιλικότητα μετράει. Δεν χρειάζεται καν να ξέρετε τι είναι η ΗΤΜL. Η φαντασία σας μπορεί να σκεφτεί "κόλπα" για να κάνετε σχεδόν ό,τι θέλετε. Ψάχνοντας λίγο στο Internet μπορείτε να βρείτε έτοιμα Javascript ή και Flash για να τα προσθέσετε, π.χ pull-down menu και άλλα εφφέ. Δημοφιλές επίσης είναι το CoffeeCup HTML Editor 2008, που έχει και δυνατότητες επεξεργασίας HTML,πολύ φτηνό. επίσης. Συνοδεύεται και από άλλα προϊόντα με τα οποία μπορείτε να κάνετε σχεδόν ότι θέλετε στις ιστοσελίδες σας.
Οι ιστοσελίδες σας μπορούν να φιλοξενηθούν στη διεύθυνση του σχολείου σας (ρωτείστε τους καθηγητές Πληροφορικής ή το Edunet) να σας δώσουν το Username και το Password, στο http://www.sch.gr/, καθώς και άλλους hosters, δείτε: http://www.thefreesite.com/Free_Web_Space/. Η Google δίνει επίσης το http://pages.google.com/ δίνει 100ΜΒ(!), έναν Webpage Editor και ένα subdomain και όλα τα καλά της! Επίσης: http://www.freehostia.com/index.html .Ελληνικά: http://freegreece.net/.
Μπορείτε να πειραματιστείτε προτού καταλήξετε.
Αν θέλετε να "ανεβάσετε" τις ιστοσελίδες σας, εκτός από τον Οδηγό Δημοσίευσης του Internet Explorer, δοκιμάστε το FileZilla, που είναι ανοικτού κώδικα, και το CoffeeCup Free FTP . Υπάρχουν και αρκετά πολλά εμπορικά προϊόντα, προσωπικά προτιμώ το SmartFTP. Για να ανεβάσετε τον ιστότοπό σας πρέπει να γνωρίζετε τη διεύθυνση που θα ανέβει, το Username και το Password, να έχετε ανοιχτό το Port 21 και να είστε σε Passive Mode. To ανέβασμα είναι απλή αντιγραφή των αρχείων των ιστοσελίδων σας, καθώς και όλων των συνοδευτικών τους αρχείων, που πρέπει να βρίσκονται σε ένα φάκελο και υποφακέλους του στο σκληρό σας δίσκο, σε ένα φάκελο (με αντίστοιχους υποφακέλους) στο μακρινό server. Αυτό είναι όλο. Καλή επιτυχία!!!

Φύλλα εργασίας για το σενάριο στη Γεωλογία-Γεωγραφία Α'-Γ' Γυμνασίου

Το σενάριο συνοδεύεται
οδηγό καθηγητή
από 3 φύλλα εργασίας:
Φύλλο εργασίας 1
Φύλλο εργασίας 2

Φύλλο εργασίας 3

(Από το επιμορφωτικό υλικό του ΙΤΥ)

Οδηγός καθηγητή για το σενάριο στη Γεωλογία-Γεωγραφία Α'-Γ' Γυμνασίου

Σεισμοί και Ηφαίστεια - Κινησεις Λιθοσφαιρικων Πλακων
με το λογισμικό «Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ & Β΄ Γυμνασίου»

1 Συνοπτική Παρουσίαση Σεναρίου

1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου

Μελέτη των σεισμών και των ηφαιστείων με το λογισμικό «Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ και Β΄ Γυμνασίου»

1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Γεωγραφία, Γεωλογία.

1.3 Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται

Γεωγραφία Α’ τάξης Γυμνασίου.

1.4 Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα

Το πρόγραμμα αυτό καλύπτει τους διδακτικούς στόχους του ΑΠΣ. Προβλέπεται στο Α.Π.Σ. η διδασκαλία της ενότητας «Φυσικό Περιβάλλον / Λιθόσφαιρα / Λιθοσφαιρικές πλάκες, σχετική κίνηση, συνέπειες. Δυνάμεις που διαμορφώνουν το ανάγλυφο της γης».

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Εφόσον οι μαθητές εργαστούν σε ομάδες 2-3 ατόμων απαιτείται κατάλληλος αριθμός Η/Υ και το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα πληροφορικής. Εναλλακτικά, το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και έναν βιντεο-προβολέα.

Λογισμικό: Η «Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄-Β΄ Γυμνασίου» είναι ένα διαδικτυακό περιβάλλον δραστηριοτήτων με πολυμεσικό υλικό, προσομοιώσεις, μικρόκοσμους, δοκιμασίες, παιχνίδια, παρουσιάσεις και άλλες υπερμεσικές εφαρμογές, που προορίζεται κυρίως για μαθητές Γυμνασίου. Είναι πολύ εύκολο στη χρήση του και δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις υπολογιστή για να το τρέξει ο καθηγητής και ο μαθητής.

1.6 Διδακτικοί στόχοι

· Να γνωρίσουν το εσωτερικό της γης από την επιφάνειά της μέχρι το κέντρο της.

· Να εντοπίσουν τις σεισμικές ζώνες της γης, και να γνωρίσουν τις μεγάλες καταστροφές που έχουν επιφέρει στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.

· Να εντοπίσουν τις ηφαιστειακές ζώνες της γης, τα κυριότερα ηφαίστεια της, τις εκρήξεις τους και την επίδρασή τους στη ζωή των ανθρώπων που κατοικούν κοντά τους.

· Να γνωρίσουν την θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών και να τη χρησιμοποιήσουν ως μο-ντέλο για να ερμηνεύσουν τα φαινόμενα της ηφαιστειότητας και της σεισμικότητας της γης.

· Να ερμηνεύσουνε την μεγάλη σεισμικότητα της Ελλάδας και άλλων περιοχών του πλανήτη καθώς και την εμφάνιση του ηφαιστειακού τόξου του Ν. Αιγαίου ως αποτέλεσμα της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών.

1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια

Τρεις διδακτικές ώρες για την εφαρμογή του τριών φύλλων εργασίας στην τάξη.

2 Διδακτικές Προσεγγίσεις στη Σχέση της Θερμιδομετρίας

2.1 Διδακτικές προσεγγίσεις που προτείνουν τα Σχολικά Βιβλία

Στο βιβλίο της Γεωγραφία της Α΄ τάξης προηγείται η εξέταση του εσωτερικού της Γης, ακολουθούν οι Λιθοσφαιρικές πλάκες και έπονται οι σεισμοί και τα ηφαίστεια που αποτελούν ένα υποθέμα του κεφαλαίου «Δυνάμεις που διαμορφώνουν το ανάγλυφο της γης».

2.2 Το Προτεινόμενο Σενάριο

Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας έχει ως πυρήνα τρία φύλλα εργασίας στα οποία ο μαθητής καθοδηγούμενος, εκφράζει τις αντιλήψεις του για τα φαινόμενα, υποθέτει, παρατηρεί μελετάει και συμπεραίνει.

Μελετάει καταρχήν το εσωτερικό της Γης, ύστερα τη σεισμικότητα και την ηφαιστειότητα, συνεχίζει με τη μελέτη των λιθοσφαιρικών πλακών και στο τέλος οδηγείται στη σύνδεση των φαινομένων και στην ερμηνεία τους.

Το πλεονέκτημα είναι ότι με το λογισμικό η πληροφόρηση παρέχεται με εποπτικό τρόπο.

Ξεκινάμε το μάθημά μας με ερωτήσεις που ελπίζουμε ότι θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον και τον προβληματισμό τους και θα είναι αφορμή για συζήτηση και εισαγωγή στο θέμα μας.

· Ποια χώρα κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς σεισμικότητας στην Ευρώπη;

· Τι είναι τα τσουνάμι;
Θυμάστε τι έγινε και τις καταστροφές στη Ν. Ασία πρόσφατα;

Εναλλακτικά, μπορούμε να τους δείξουμε εικόνες φυσικών καταστροφών με τσουνάμι, εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμών και να τους ζητήσουμε την ερμηνεία των φαινομένων και τις επιπτώσεις τους στις περιοχές που πλήττονται.

Το 1ο φύλλο εργασίας: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ - ΣΕΙΣΜΟΙ.

Περιλαμβάνει δύο δραστηριότητες και υποστηρίζονται οι δύο πρώτοι στόχοι.

Δραστηριότητα 1η

Ζητάμε να σχεδιάσουν πώς φαντάζονται το εσωτερικό της γης από τη επιφάνειά της μέχρι το κέντρο της. Ανακοινώνουν στην τάξη τις απόψεις τους. Τους ζητάμε να μελετήσουν, με το λογισμικό, πώς είναι η δομή του εσωτερικού της γης για να επαληθεύσουν τη θεωρία τους ή να διαπιστώσουν τα λάθη τους.

Με τη δραστηριότητα αυτή ουσιαστικά κάνουμε μια εισαγωγή στο θέμα μας μελετώντας την τομή του εσωτερικού της γης, γνώση, που θα χρειασθεί παρακάτω, όταν θα εξετάσουμε τους σεισμούς, τα ηφαίστεια και τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Εστιάζουμε την προσοχή των μαθητών στη λιθόσφαιρα που «επιπλέει» πάνω στο μάγμα και στις υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρούνται γιατί υπάρχουν πολλές παρανοήσεις στο θέμα αυτό.

Με τη δραστηριότητα αυτή υποστηρίζουμε τον 1ο διδακτικό στόχο.

Δραστηριότητα 2η

Η ερώτηση αν μπορεί να εμφανιστεί σεισμικότητα παντού έχει σαν στόχο να ελέγξει τις αντιλήψεις των μαθητών για την εμφάνιση των σεισμών.

Το επόμενο βήμα είναι να σημειώσουν και ύστερα να δουν στο λογισμικό τον παγκόσμιο χάρτη με τους μεγαλύτερους σεισμούς για να συγκρίνουν, αργότερα, τις θέσεις αυτές με τις θέσεις εμφάνισης των ηφαιστείων και τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Επιλέγοντας τον κύκλο «οι σημαντικότεροι σεισμοί και τα ηφαίστεια» τους δίνεται η δυνατότητα να μελετήσουν τους μεγαλύτερους και καταστρεπτικούς σεισμούς στην Ελλάδα και στον κόσμο.

Ζητάμε να μελετήσουν τις πληροφορίες για τον σεισμό της Καμτσιάκας, έναν σεισμό μεγάλου μεγέθους, και να συγκρίνουν τον συγκρίνουν με άλλον μικρότερου μεγέθους αλλά που προκάλεσε μεγαλύτερες καταστροφές. Ζητάμε να υποθέσουν γιατί συνέβη αυτό. Αναλύοντας τους παράγοντες που ευνοούν την καταστρεπτικότητα των σεισμών μπορούμε να προσεγγίσουμε τις έννοιες του μέγεθους και της έντασης των σεισμών.

Με τη δραστηριότητα αυτή υποστηρίζουμε τον 2ο διδακτικό στόχο.

Το 2ο φύλλο εργασίας: ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ.

Περιλαμβάνει δύο δραστηριότητες και υποστηρίζονται οι στόχοι 3 και 4.

Δραστηριότητα 1η

Ρωτάμε αν μπορούν να εμφανισθούν ηφαίστεια σε οποιαδήποτε περιοχή της γης για να διαπιστώσουμε τις αντιλήψεις των μαθητών για την ηφαιστειότητα της γης.

Ζητάμε να σημειώσουν στον παγκόσμιο χάρτη τις θέσεις των γνωστών τους ηφαιστείων για να τις συμπληρώσουν στη συνέχεια από το λογισμικό. Στη συνέχεια, μελετάνε πέντε από τα πιο γνωστά και χαρακτηριστικά ηφαίστεια ώστε να προβληματιστούν και να δοθεί αφορμή για να συζητηθούν στην τάξη θέματα σχετικά με τα ηφαίστεια: Το ιστορικό ηφαίστειο της Ιταλίας, τον Βεζούβιο··το Πινατούμπο στις Φιλιππίνες, με τη 2η μέγεθος έκρηξη του 20ου αιώνα το 1991· το ηφαίστειο της Σαντορίνης· το Νεβάδος Όγιος, το μεγαλύτερο ηφαίστειο στον κόσμο στα σύνορα Αργεντινής-Χιλής· το Κρακατάο της Ινδονησίας.

Με τη δραστηριότητα αυτή υποστηρίζουμε τον 3ο διδακτικό στόχο.

Δραστηριότητα 2η

Το επόμενο βήμα είναι να δηλώσουν οι μαθητές τι ξέρουν για τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Υπάρχει στους μαθητές μεγάλη σύγχυση σχετικά με το θέμα των πλακών, τι ακριβώς είναι, πού στηρίζονται και τι έχουν πάνω τους. Στη συνέχεια, ζητάμε να μελετήσουν στο λογισμικό το χάρτη με τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Στο λογισμικό υπάρχει σχετικό παιχνίδι που μπορούν να παίξουν για να εξοικειωθούν με το θέμα: Το παιχνίδι των λιθοσφαιρικών πλακών καλύπτει τους διδακτικούς στόχους του ΑΠΣ (Ενότητα Φυσικό Περιβάλλον / Λιθόσφαισφαιρα -Λιθοσφαιρικές πλάκες) σύμφωνα με τους οποίους οι μαθητές πρέπει να διακρίνουν τη θέση των λιθοσφαιρικών πλακών και να τη συσχετίζουν με τις ηπείρους και τους ωκεανούς. Πρόκειται για παιχνίδι ταύτισης των σχημάτων και των ονομάτων των λιθοσφαιρικών πλακών στον παγκόσμιο χάρτη.

Με τη δραστηριότητα αυτή υποστηρίζουμε τον 4ο διδακτικό στόχο.

Το 3ο φύλλο εργασίας: ΟΙ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ.

Περιλαμβάνει δύο δραστηριότητες και υποστηρίζονται οι στόχοι 4 και 5.

Δραστηριότητα 1η

Ζητάμε να διατυπώσουν την άποψή τους για το τι είναι σεισμός και τι τον προκαλεί. Η επόμενη ενέργεια είναι να σχεδιάσουν ένα ηφαίστειο και να εξηγήσουν πώς δημιουργείται, έτσι ώστε να διατυπώσουν τις ιδέες τους για το σχηματισμό τους: Π.χ. τι σχήμα δίνουν στο ηφαίστειο, αν στη βάση του έχουν βάλει λάβα, με τι τη συσχετίζουν, αν υπάρχει κρατήρας κ.λπ.

Με τη δραστηριότητα αυτή οι μαθητές ανακαλούν τα ουσιώδη στοιχεία των σχημάτων τα οποία διαμόρφωσαν τα δύο προηγούμενα μαθήματα και τα οποία θα εμπλακούν στην διαδικασία ολοκλήρωσης του θεωρητικού μοντέλου των λιθοσφαιρικών πλακών.

Δραστηριότητα 2η

Στην αρχή ζητάμε να ανακαλέσουν τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν, στο τέλος του προηγούμενου μαθήματος, σχετικά με την κατανομή των σεισμών και των ηφαιστείων στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών και προκαλούμε μια πρώτη συζήτηση για την εξήγηση όλων αυτών των “συμπτώσεων”.

Στη συνέχεια, ζητάμε να διερευνήσουν, με το λογισμικό, μια σειρά από περιοχές στις οποίες ή υπάρχουν μεγάλα ηφαίστεια ή η σεισμικότητα είναι μεγάλη: Ινδονησία, Βόρειο Ατλαντικό, Ν. Αγαίο, Καλιφόρνια. Όλες οι περιοχές βρίσκονται στα όρια λιθοσφαιρικών πλακών. Οι λιθοσφαιρικές πλάκες είτε συγκλίνουν (Ινδονησία, Ν. Αιγαίο), είτε απομακρύνονται (Βόρειος Ατλαντικός), είτε κινούνται παράλληλα με αντίθετη κατεύθυνση (ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια). Το λογισμικό προσφέρει κινούμενα σχέδια και πληροφορίες τις οποίες ζητούμε να αξιοποιήσουν απαντώντας σε μια ερώτηση για την κάθε περιοχή.

Τέλος, ζητάμε να συνδυάσουν όλες τις παρατηρήσεις που έχουν συγκεντρώσει για να ερμηνεύσουν τους σεισμούς και τη δημιουργία ηφαιστείων με βάση την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών. Βέβαια, είναι δύσκολο για τους μαθητές να ξεπεράσουν τις αντιλήψεις τους για τα φαινόμενα και να δεχθούν την εξήγησή τους με τη θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών την οποία βέβαια έχουν ακούσει. Σημαντική είναι η βοήθεια των κινούμενων εικόνων και του υπόλοιπου εποπτικού υλικού.

3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Βασάλα, Π. (2005). Μαθαίνοντας για τους Σεισμούς. Διαθεματική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.

2. Ιωαννίδου, Ι., Βοσνιάδου, Σ. (1997). Διαισθητική Γνώση των παιδιών για σεισμούς και ηφαίστεια. Στο Γ. Θ. Καλκάνης (επιμ.) Πρακτικά Συνεδρίου «Οι Φυσικές Επιστήμες και η Τεχνολογία στην Α΄βάθµια Εκπαίδευση», 29-34.

3. Κατσίκης, Α. (1995). Διεθνές TEST Γεωγραφίας INTER GEO. Εφαρμογή – Αξιολόγηση αποτελεσμάτων – Συμπεράσματα. Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Γεωγραφικού Συνεδρίου της Ελληνικής Γεωγραφικής Εταιρείας, 751-763.

4. Κουλαϊδής, Β. (επιμ.) (1994). Αναπαραστάσεις του Φυσικού Κόσμου. Εκδόσεις GUTENBERG. Αθήνα.

5. Μπέλλου, Ι. (2002). Διδακτική Παρέμβαση στο Μάθημα της Γεωγραφίας με τη συνδρομή του Εκπαιδευτικού Λογισμικού «Γεωμορφές». Στο Α. Δημητρακοπούλου (επιμ.) Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου «Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση».




(Από το επιμορφωτικό υλικό του ΙΤΥ)

Σενάριο στη Γεωλογία-Γεωγραφία Α'-Γ' Γυμνασίου

Σεισμοί και Ηφαίστεια - Κινησεις Λιθοσφαιρικων Πλακων
με το λογισμικό «Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ & Β΄ Γυμνασίου»

1 Εισαγωγή

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές:
Γεωγραφία, Γεωλογία, Διαδικασίες μάθησης στις Φυσικές Επιστήμες.

Τάξεις - Συμβατότητα με το Α.Π.Σ.
Γεωγραφία Α’ τάξης Γυμνασίου. Προβλέπεται στο Α.Π.Σ. η διδασκαλία της ενότητας «ΣΕΙΣΜΟΙ-.ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ-.ΚΙΝΗΣΗ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ».

Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Οι επιμορφούμενοι εργάζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων. Λογισμικό: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ-ΓΕΩΛΟΓΙΑ Α΄ ΚΑΙ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Επιμορφωτικοί στόχοι

· Η κατανόηση των ιδεών των μαθητών και του ρόλου τους στη μαθησιακή διαδικασία.

· Η διαχείριση των ιδεών των μαθητών στη διδασκαλία:

(α) Σχεδίαση της διδασκαλίας με βάση τη διαδικασία- διαπίστωση των εναλλακτικών ιδεών των μαθητών - συλλογή πληροφοριών, παρατήρηση εικόνων, παρουσίαση προσομοιώσεων-συμπέρασμα, ανατροπή των λανθασμένων ιδεών, οικοδόμηση των νέων».

(β) Διαχείριση ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

Εκτιμώμενη διάρκεια
Έξι (6) διδακτικές ώρες για την εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου στην επιμόρφωση.

2 Προτεινόμενες Δραστηριότητες

Α. Πρώτο επιμορφωτικό 3-ωρο

Α.1 Οι επιμορφούμενοι δημιουργούν τρεις ομάδες που κάθε μια δουλεύει ένα από τα τρία φύλλα για τη διδασκαλία των σεισμών, των ηφαιστείων και των λιθοσφαιρικών πλακών. Γράφουν τις απαντήσεις τους και σημειώνουν για να συζητήσουν και να κρίνουν
Αν τα φύλλα εργασίας απαντώνται εύκολα ή έχουν κάποιες δυσκολίες.
Αν οι οδηγίες στα φύλλα εργασίας είναι σαφείς ή χρειάζονται περισσότερες διευκρινήσεις.
Αν τα φύλλα εργασίας εξυπηρετούν τους στόχους τους.
Αν τα φύλλα εργασίας βοηθάνε στην οικοδόμηση ορθών επιστημονικών εννοιών
Αν οι κάρτες του λογισμικού που έχουν επιλεγεί εξυπηρετούν στην κατανόηση εννοιών και διαδικασιών.
Αν η εκπαιδευτική διαδικασία κυλάει ευχάριστα ή είναι πληκτική
Αν η συμμετοχή των μαθητών είναι πιο ενεργητική.

Α.2 Οι επιμορφούμενοι συζητούν και καταγράφουν τις εναλλακτικές ιδέες των μαθητών σε θέματα όπως:
θερμότητα του εσωτερικού της γης, ύπαρξη λιθοσφαιρικών πλακών,
κίνηση λιθοσφαιρικών πλακών, ύπαρξη του μάγματος κάτω από τα ηφαίστεια,
εμφάνιση των ηφαιστείων και των σεισμών.

Συμπληρώνουν και προσθέτουν εναλλακτικές ιδέες των μαθητών που οι ίδιοι πιθανώς έχουν εντοπίσει, σχετικές με τα θέματα αυτά. Προβληματίζονται για το πώς μπορούν να ανασκευαστούν οι ιδέες των παιδιών με τη βοήθεια του υπολογιστή.

Α.3 Κάθε ομάδα λαμβάνοντας υπόψη της τις κρίσεις και τις παρατηρήσεις της αναλαμβάνει να σχεδιάσει ωριαίες διδασκαλίες με φύλλα εργασίας που αξιοποιούν το λογισμικό για την αντιμετώπιση μιας ή περισσοτέρων δυσκολιών που έχουν καταγραφεί στη συζήτηση που προηγήθηκε (Α.2).

Β. Δεύτερο επιμορφωτικό 3-ωρο

Β.1 Κάθε ομάδα παρουσιάζει το φύλλο εργασίας που σχεδίασε.

Β.2 Επιλέγεται ένα από τα φύλλα εργασίας και το εφαρμόζουν όλες οι ομάδες αναλυτικά.

Β.3 Αναλυτική συζήτηση για:
Δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουν οι μαθητές κατά την εφαρμογή του.
Αν υλοποιούνται οι διδακτικοί στόχοι του φύλλου εργασίας.
Αν υλοποιούνται οι αρχές σχεδίασης των φύλλων εργασίας.
Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα ενός εικονικού εργαστηρίου.
Δυσκολίες που πιθανόν να προκύψουν από την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

3 Διδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της σχέσης της θερμιδομετρίας

Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας παρουσιάζεται αναλυτικά στο οδηγό οργάνωσης της διδασκαλίας (Έντυπο Β’).

4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Βασάλα, Π. (2005). Μαθαίνοντας για τους Σεισμούς. Διαθεματική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.

2. Ιωαννίδου, Ι., Βοσνιάδου, Σ. (1997). Διαισθητική Γνώση των παιδιών για σεισμούς και ηφαίστεια. Στο Γ. Θ. Καλκάνης (επιμ.) Πρακτικά Συνεδρίου «Οι Φυσικές Επιστήμες και η Τεχνολογία στην Α΄βάθµια Εκπαίδευση», 29-34.

3. Μπέλλου, Ι. (2002). Διδακτική Παρέμβαση στο Μάθημα της Γεωγραφίας με τη συνδρομή του Εκπαιδευτικού Λογισμικού "Γεωμορφές". Στο Α. Δημητρακοπούλου (επιμ.) Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου “Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση”.

4. Κατσίκης, Α. (1995). Διεθνές TEST Γεωγραφίας INTER GEO. Εφαρμογή – Αξιολόγηση αποτελεσμάτων – Συμπεράσματα. Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Γεωγραφικού Συνεδρίου της Ελληνικής Γεωγραφικής Εταιρείας, 751-763.

5. Κουλαϊδής, Β. (επιμ.) (1994). Αναπαραστάσεις του Φυσικού Κόσμου. Εκδόσεις GUTENBERG. Αθήνα.

6. Allain, J.-Ch. (1995). Séismes, éruptions volcaniques, intérieur de la Terre: conceptions d’élèves de huit à dix ans. Revue Aster No 20, 43-60.

(10/10/2007, http://www.dijon.iufm.fr/spip.php?article435)

7. Allain, J.-Ch. (1995). Un dispositif didactique utilisant des images pour faire évoluer les conceptions des élèves de dix ans sur les séismes, Revue Aster No21, 109-135.

8. Allain, J.-Ch. (1996). On T.V., I saw…why there are earthquakes or Pictures for learning science. Στο A. Giordan και Y. Girault (επιμ.) The new learning models, Nice: Z’éditions, 254-265.

9. Allain, J.-Ch. (1997). Conceptions des élèves de 8-10 ans sur les séismes et activités sur des images. Institut Universitaire de Formation des Maîtres de Bourgogne, Equipe INRP.

(10/10/2007, http://www.dijon.iufm.fr/spip.php?article436)

10. Dal, B. (2005). Les conceptions initiales des élèves turcs de CM2 relatives aux séismes, Cybergeo, Epistémologie, Histoire, Didactique, article 326.

(10/10/2007, http://www.cybergeo.eu/index3013.html)








(Από το επιμορφωτικό υλικό του ΙΤΥ)

Φύλλα εργασίας στο Σ.Ε.Π.

Στο επιμορφωτικό υλικό του ΙΤΥ προτείνονται
ο οδηγός καθηγητή
τα εξής φύλλα εργασίας:
Φύλλο εργασίας 1
Φύλλο εργασίας 2

Φύλλο εργασίας 3

Τι θα κάνουμε στο Σ.Ε.Π.

Πειραματικές Διαδικασίες Στο Εικονικό Εργαστήριο Σ.Ε.Π.
Η Περίπτωση Της Θερμιδομετρίας

1 Εισαγωγή

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές:
Φυσική-Θερμότητα, Διαδικασίες μάθησης στις Φυσικές Επιστήμες.

Τάξεις - Συμβατότητα με το Α.Π.Σ.
Φυσική Β’ τάξης Γυμνασίου. Προβλέπεται στο Α.Π. η διδασκαλία της ενότητας «Θερμότητα: Νόμος της Θερμιδομετρίας – Ειδική θερμότητα (στερεών – υγρών)».

Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Οι επιμορφούμενοι εργάζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων. Λογισμικό: Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον (Σ.Ε.Π.)

Επιμορφωτικοί στόχοι

· Η κατανόηση των ιδεών των μαθητών και του ρόλου τους στη μαθησιακή διαδικασία.

· Η διαχείριση των ιδεών των μαθητών στη διδασκαλία:

(α) Σχεδίαση της διδασκαλίας με βάση τη διαδικασία «πρόβλεψη – πειραματικός έλεγχος – εξήγηση».

(β) Διαχείριση ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

Εκτιμώμενη διάρκεια
Έξι (6) διδακτικές ώρες για την εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου στην επιμόρφωση.

2 Προτεινόμενες Δραστηριότητες

Α. Πρώτο επιμορφωτικό 3-ωρο

Α.1 Κάθε ομάδα εφαρμόζει ένα από τα τρία φύλλα εργασίας για τη μελέτη της σχέσης της θερμιδομετρίας. Κατά την εφαρμογή γίνονται αναλυτικά όλοι οι υπολογισμοί και γράφονται οι απαντήσεις στις ερωτήσεις τους. Οι επιμορφούμενοι αναγνωρίζουν και καταγράφουν: Τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουν οι μαθητές.
Τους διδακτικούς στόχους των φύλλων εργασίας.
Τις αρχές σχεδίασης των φύλλων εργασίας.
Τα πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα ενός εικονικού εργαστηρίου.
Τα πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

Α.2 Αναλυτική συζήτηση για τις απόψεις κατέγραψαν οι ομάδες στην προηγούμενη δραστηριότητα (Α.1). Η συζήτηση εμπλουτίζεται με τα ερωτήματα:
Ποιες άλλες δυσκολίες συναντά ένας μαθητής γυμνασίου στο κεφάλαιο της Θερμότητας;
Ποιες από αυτές θα μπορούσε να διαχειριστεί διδασκαλία με εικονικό εργαστήριο;

Α.3 Κάθε ομάδα αναλαμβάνει τη σχεδίαση ωριαίας διδασκαλίας με φύλλο εργασίας που αξιοποιεί το εικονικό εργαστήριο για την αντιμετώπιση μιας ή περισσοτέρων δυσκολιών που έχουν καταγραφεί στη συζήτηση που προηγήθηκε (Α.2).

Β. Δεύτερο επιμορφωτικό 3-ωρο

Β.1 Κάθε ομάδα παρουσιάζει το φύλλο εργασίας που σχεδίασε.

Β.2 Επιλέγεται ένα από τα φύλλα εργασίας και το εφαρμόζουν όλες οι ομάδες αναλυτικά.

Β. 3 Αναλυτική συζήτηση για:
Δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουν οι μαθητές κατά την εφαρμογή του.
Αν υλοποιούνται οι διδακτικοί στόχοι του φύλλου εργασίας.
Αν υλοποιούνται οι αρχές σχεδίασης των φύλλων εργασίας.
Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα ενός εικονικού εργαστηρίου.
Δυσκολίες που πιθανόν να προκύψουν από την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

3 Διδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της σχέσης της θερμιδομετρίας

Οι διδακτικές προσεγγίσεις (σχολικών βιβλίων και διδακτικών ερευνών) στη διδασκαλία του νόμου της θερμιδομετρίας παρουσιάζονται στο Πετρίδου κ.ά. (2005).

Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας παρουσιάζεται αναλυτικά στο οδηγό οργάνωσης της διδασκαλίας (Έντυπο Β’).

4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Brown, D., & Clement, J. (1992). Classroom Teaching Experiments in Mechanics.

2. Driver, R., Guesne, E., & Tiberghien, A. (1985). Οι ιδέες των παιδιών στις φυσικές επιστήμες. Ένωση Ελλήνων Φυσικών – Εκδόσεις Τροχαλία. Αθήνα.

3. Gale, C. (1993). The Influence of Microcomputer – Based Labs on Childrens’ Conceptions of Temperature and Temperature Change. Third Misconceptions Seminar Proceedings.

4. Linn, M., & Songer, N. (1991). Teaching Thermodynamics to Middle School Students: What Are Appropriate Cognitive Demands? Journal of Research in Science Teaching, 28, 885 - 918.

5. Rosenquist, M., Popp, B., & McDermott, L. (1982). Helping Students Overcome Conceptual Difficulties with Heat and Temperature. Paper presented at the meeting of the American Association of Physics Teachers, Ashland.

6. Tiberghien, A. (1983). Critical review on the research aimed at elucidating the sense that the notions of temperature and heat have for students aged 10 to 16 years. Research on Physics Education, Proceedings of the first international workshop, 26 June- 13 July, La Londe les Maures, France, Editions Du Centre National de la Recherche Scientifique, Paris, 1984, pp. 75-90.

7. Αντωνίου, Ν., Βαλαδάκης, Α., Δημητριάδης, Π., Παπαμιχάλης, Κων/νος., & Παπατσίμπα, Λ. (2001). Φυσική Β΄ Γυμνασίου. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα.

8. Αντωνίου, Ν., Δημητριάδης, Π., Καμπούρης, Κ.,Παπαμιχάλης, Κων/νος., & Παπατσίμπα, Λ. (2007). Φυσική Β΄ Γυμνασίου. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα.

9. Καραπαναγιώτης, Β., Παπασταματίου, Ν., Φέρτης, Α., & Χαλέτσος, Χ. (1998). Φυσική Β΄ Γυμνασίου. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα.

10. Κουλαϊδής, Β. (επιμελητής) (1994). Αναπαραστάσεις του Φυσικού Κόσμου. Εκδόσεις GUTENBERG. Αθήνα.

11. Μπισδικιάν, Γ. (2000). Μελέτη της εφαρμογής πολυμέσων στη διδασκαλία γραφικών παραστάσεων και φυσικών εννοιών. Διδακτορική διατριβή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

12. Πετρίδου Ε., Λεύκος Ι., Χατζηκρανιώτης Ε., & Ψύλλος Δ. (2005). Μελέτη της διδασκαλίας της θερμιδομετρίας με Εικονικό Εργαστήριο. Πρακτικά 9ου Κοινό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων και Κυπρίων Φυσικών: «Εξελίξεις και Προοπτικές στη Φυσική. Νέες Τεχνολογίες και Διδακτική των Φυσικών Επιστημών». Φεβρουάριος 2005, Λευκωσία.

13. Χατζηνικήτα, Β., Κουλαίδης, Β., & Ραβάνης Κ. (1996). Ιδέες μαθητών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας για το βρασμό του νερού. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 2, 106 - 116.

14. Ψύλλος, Δ., Αργυράκης, Π., Βλαχάβας, Ι., Χατζηκρανιώτης, Ε., Μπισδικιάν, Γ., Ρεφανίδης, Ι., Λεύκος, Ι., Κορομπίλης, Κ., Βράκας, Δ., Γάλλος, Λ., Πετρίδου, Ε., & Νικολαίδης, Ι. (2000). Σύνθετο Εικονικό Περιβάλλον για τη διδασκαλία Θερμότητας – Θερμοδυναμικής. Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή: «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», Οκτ. 2000, Πάτρα, Πανεπιστήμιο Πατρών.




(Επιμορφωτικό υλικό ΙΤΥ)

Οδηγός καθηγητή στα σενάρια του Σ.Ε.Π.

Πειραματικές Διαδικασίες Στο Εικονικό Εργαστήριο Σ.Ε.Π.
Η Περίπτωση Της Θερμιδομετρίας

1 Συνοπτική Παρουσίαση Σεναρίου

1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου

Πειραματική διερεύνηση του «νόμου της Θερμιδομετρίας» στο Εικονικό Εργαστήριο Σ.Ε.Π.

1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Φυσική: Θερμότητα.

1.3 Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται

Φυσική Β’ τάξης Γυμνασίου.

1.4 Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα

Προβλέπεται στο Α.Π. η διδασκαλία της ενότητας «Θερμότητα: Νόμος της Θερμιδομετρίας – Ειδική θερμότητα (στερεών – υγρών)».

Το διδακτικό σενάριο έχει ως πυρήνα τρία φύλλα εργασίας τα οποία ακολουθούν το πρότυπο «διαμόρφωση υποθέσεων, σχεδίαση πειραμάτων για τον έλεγχο των υποθέσεων, έλεγχος των υποθέσεων -με βάση τα αποτελέσματα των πειραμάτων- και εξήγηση των αποκλίσεων-συγκλίσεων μεταξύ υποθέσεων-πειραμάτων». Αυτή η οργάνωση της μαθησιακής διαδικασίας είναι κατάλληλη και για άλλες γνωστικές περιοχές των φυσικών επιστημών όπως Χημεία, Βιολογία κ.ά. αλλά και για άλλες τάξεις.

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Εφόσον οι μαθητές εργαστούν σε ομάδες 2-3 ατόμων απαιτείται κατάλληλος αριθμός Η/Υ και το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα πληροφορικής. Εναλλακτικά, το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και έναν βιντεο-προβολέα.

Λογισμικό: Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον (Σ.Ε.Π.)

1.6 Διδακτικοί στόχοι

· Η κατανόηση της πολύ-παραμετρικής εξάρτησης της ποσότητας θερμότητας που μεταφέρεται κατά τη διάρκεια μιας θερμικής αλληλεπίδρασης.

· Η διαφοροποίηση θερμότητας-θερμοκρασίας.

· Εξοικείωση με την διαδικασία «πρόβλεψη – πειραματικός έλεγχος – εξήγηση» ως βασικό πυρήνα της πειραματικής διαδικασίας.

1.7 Εκτιμώμενη διάρκεια

Δυο διδακτικές ώρες για την εφαρμογή του τριών φύλλων εργασίας στην τάξη.

2 Διδακτικές Προσεγγίσεις στη Σχέση της Θερμιδομετρίας

Η σχέση της θερμιδομετρίας «Q=m·c·Δθ» μπορεί να προσεγγιστεί μέσα από τη διερεύνηση διαφόρων θερμικών φαινομένων, όπως της θερμική ισορροπίας, της ψύξης ή της θέρμανσης σωμάτων. Στα σχολικά βιβλία (Καραπαναγιώτης κ.ά. 1998, Αντωνίου κ.ά. 2001, Αντωνίου κ.ά. 2007) η θερμιδομετρία μελετάται με θέρμανση των σωμάτων.

Στην περιοχή της θερμότητας έχουν γίνει πολλές έρευνες για τις ιδέες των μαθητών. Βασικό συμπέρασμά τους είναι ότι οι μαθητές δυσκολεύονται να διακρίνουν τα μεγέθη θερμοκρασία – θερμότητα και δεν αναγνωρίζουν την εκτατικότητα[1] της θερμότητας και την εντατικότητα της θερμοκρασίας με αποτέλεσμα να εμφανίζονται δυσκολίες στην κατανόηση των δύο εννοιών. Η διαπραγμάτευση της σχέσης της θερμιδομετρίας αποτελεί σημαντική ενότητα καθώς σε αυτήν συνδέονται η θερμότητα με τη θερμοκρασία και ανιχνεύονται οι παράγοντες που επηρεάζουν το ποσό θερμότητας που μεταφέρεται. Σε αυτό το πλαίσιο, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι ΤΠΕ και ιδιαιτέρα τα εικονικά εργαστήρια στην ανάπτυξη διδασκαλιών για την αντιμετώπιση αυτών των μαθησιακών δυσκολιών έχει μεγάλο διδακτικό ενδιαφέρον.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι διδακτικές προσεγγίσεις των σχολικών βιβλίων για τη διδασκαλία του νόμου της θερμιδομετρίας, περιγράφεται το προτεινόμενο διδακτικό σενάριο και παρατίθενται διδακτικές υποδείξεις-προτάσεις, με βάση τα φύλλα εργασίας, για την υλοποίηση του σεναρίου.

2.1 Διδακτικές προσεγγίσεις που προτείνουν τα Σχολικά Βιβλία

Στα δύο σχολικά βιβλία που χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια αλλά και στο νέο οι παράγοντες της μεταβολής της θερμοκρασίας (Δθ), της μάζας (m) και του υλικού (c) του σώματος που θερμαίνεται, δεν εξετάζονται με συγκεκριμένη αιτιολογημένη σειρά. Αρχικά εισάγεται η σειρά m, Δθ, c ενώ, στη συνέχεια, γίνεται Δθ, m, c. Ενώ και στα βιβλία η μεταβολή της θερμοκρασίας, η μάζα και το υλικό των σωμάτων που θερμαίνονται μελετώνται με μεταβολή της παροχής θερμότητας, στους εργαστηριακούς οδηγούς η παροχή θερμότητας διατηρείται σταθερή. Στους εργαστηριακούς οδηγούς, για τους παράγοντες της μάζας και του υλικού τα σώματα θερμαίνονται για την ίδια μεταβολή της θερμοκρασίας (ίδια τελική θερμοκρασία), ενώ στον παράγοντα της μεταβολής της θερμοκρασίας η προσέγγιση γίνεται από την γραφική παράσταση Δθ – t ή από τον πίνακα Δθ – Q. Η σειρά των παραγόντων στους εργαστηριακούς οδηγούς είναι Δθ, m, c ενώ στα βιβλία η σειρά αλλάζει.

2.2 Το Προτεινόμενο Σενάριο

Η προτεινόμενη οργάνωση της διδασκαλίας:

· Έχει ως πυρήνα τρία φύλλα εργασίας στα οποία διαδοχικά διερευνώνται οι παράμετροι της σχέσης της θερμιδομετρίας με βάση το τρίπτυχο «πρόβλεψη – πειραματικός έλεγχος – εξήγηση».

· Αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ και ιδιαιτέρα το Εικονικό Εργαστήριο Θερμότητας του Σ.Ε.Π.

· Εστιάζει στην προετοιμασία-σχεδίαση της πειραματικής διαδικασίας από τους μαθητές καθώς και στη σειρά με την οποία οι παράμετροι αυτές διερευνώνται.

Α. Τα φύλλα εργασίας αποτελούν προσαρμογή αυτών που χρησιμοποιήθηκαν σε έρευνα των Πετρίδου κ.ά. (2005). Σε αυτά:

· Η σειρά διαχείρισης των παραγόντων είναι Δθ, m, c ώστε να προηγηθεί η διδασκαλία των εννοιών που δυσκολεύουν λιγότερο τους μαθητές και στη συνέχεια αυτών που δυσκολεύουν περισσότερο.

· Ο υπολογισμός του ποσού θερμότητας γίνεται άμεσα από τον χρόνο θέρμανσης και την παροχή της πηγής. Ο υπολογισμός του από το γινόμενο m·Δθ (α) εμπλέκει και τις άλλες υπό διερεύνηση παραμέτρους και (β) μπορεί να ενισχύσει την εναλλακτική ιδέα των μαθητών ότι «η θερμοκρασία αποτελεί μέτρο της θερμότητας» αφού χρησιμοποιεί την αναλογία ανάμεσα στο Q και στο Δθ.

· Αποφεύγουμε να μεταβάλλουμε την παροχή θερμότητας για να δείξουμε (όπως στα σχολικά βιβλία) ότι διπλάσια παροχή θερμότητας προκαλεί διπλάσια μεταβολή της θερμοκρασίας σε δύο ίσες ποσότητες του ίδιου υγρού που θερμαίνονται για τον ίδιο χρόνο.

· Η μεταβολή της θερμοκρασίας αντιμετωπίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε τα σώματα να αποκτούν την ίδια τελική θερμοκρασία. Συγκεκριμένα, στη μελέτη του παράγοντα Δθ υπολογίζεται το ποσό θερμότητας κατά τη θέρμανση, όταν δύο ίδια υγρά, ίδιας μάζας, αποκτούν ίδια τελική θερμοκρασία έχοντας διαφορετική αρχική. Ίδια αντιμετώπιση (δηλαδή ίδια τελική θερμοκρασία) υιοθετούμε και στις άλλες διερευνήσεις στις οποίες υπολογίζεται το ποσό θερμότητας για το ίδιο Δθ όταν αλλάζει η μάζα και το είδος του υγρού.

Η παραπάνω επιλογή, δηλαδή να θερμαίνονται τα σώματα μέχρι να αποκτήσουν την ίδια τελική θερμοκρασία διευκολύνει και τη διδακτική διαχείριση της αντίληψης των μαθητών ότι «η θερμοκρασία είναι μέτρο της θερμότητας». Οι μαθητές όταν δύο σώματα έχουν φτάσει στην ίδια τελική θερμοκρασία μπορεί να θεωρήσουν ότι έχουν απορροφήσει και το ίδιο ποσό θερμότητας. Όμως, στα πειράματα θα δουν ότι τα σώματα ενώ έχουν αποκτήσει ίδια τελική θερμοκρασία δεν έχουν απορροφήσει το ίδιο ποσό θερμότητας.

Β. Οι δραστηριότητες των μαθητών και η οργάνωση της διδασκαλίας:

· Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες 2-3 στην αίθουσα πληροφορικής. Εναλλακτικά, το μάθημα μπορεί να γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και βιντεο-προβολέα.

· Κάθε φύλλο εργασίας έχει τρεις σελίδες. Κάθε σελίδα δίνεται στους μαθητές ξεχωριστά. Όταν ολοκληρωθούν οι δραστηριότητες της σελίδας τότε δίνεται η επόμενη.

· Πρώτη δραστηριότητα των μαθητών και στα τρία φύλλα εργασίας είναι η πρόβλεψη. Με αυτήν επιδιώκουμε:

(α) Να διατυπώσουν-αναγνωρίσουν οι μαθητές τις απόψεις που έχουν για το φαινόμενο.

(β) Να επαναδιατυπώσουν τις απόψεις τους ως υποθέσεις προς πειραματικό έλεγχο.

Δεν γίνεται συζήτηση για το ποιες απόψεις είναι σωστές ή λάθος. Αυτή η κρίση θα προκύψει από τη συζήτηση στην 4η και 5η δραστηριότητα.

· Δεύτερη δραστηριότητα είναι η σχεδίαση της πειραματικής διάταξης και της πειραματικής διαδικασίας. Είναι απαραίτητη διότι οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι μαθητές εκτελούν μηχανικά και δεν κατανοούν πειραματικές διαδικασίες που έχουν σχεδιαστεί από άλλους.

· Η 3η δραστηριότητα εκτελείται από τους μαθητές ως έχει κατά την υλοποίηση του 1ου φύλλου εργασίας, αφού πρώτα συζητηθεί η σχέση της με τις προτάσεις που διατύπωσαν οι διάφορες ομάδες μαθητών. Στα δύο άλλα φύλλα εργασίας κάθε ομάδα μπορεί ακολουθήσει τη δική της πειραματική σχεδίαση.

· Στις δραστηριότητες 4 και 5 εκτελείται σχολαστικός έλεγχος υποθέσεων-πειραματικών αποτελεσμάτων ώστε να δημιουργηθεί η βάση για την οικειοποίηση των συμπερασμάτων από τους μαθητές.

· Βασικός παράγοντας αποτελεσματικής χρήσης των φύλλων εργασίας είναι παραγωγική οργάνωση της συζήτησης των απόψεων μεταξύ των μαθητών. Ο καθηγητής έχει το ρόλο του συντονιστή και όχι του κριτή του «σωστού-λάθους». Η καλή οργάνωση των συζητήσεων θα επιτρέψει την ολοκλήρωση σε 2 διδακτικές ώρες.

Γ. Το Εικονικό Εργαστήριο Θερμότητας Σ.Ε.Π. (Ψύλλος κ.ά. 2000) δίνει τη δυνατότητα της άμεσης διαχείρισης της παραμέτρου «χρόνος» για το σχεδιασμό πειραμάτων με θέρμανση, με ίδια γκαζάκια σταθερής παροχής θερμότητας, ποσοτήτων νερού με διαφορετική αρχική θερμοκρασία και ίδια τελική. Από τον διαφορετικό χρόνο απόκτησης της ίδιας τελικής θερμοκρασίας μπορεί να υπολογιστεί το διαφορετικό ποσό θερμότητας που απαιτείται για τα δύο δοχεία ανεξάρτητα από το γεγονός ότι έφτασαν στην ίδια τελική θερμοκρασία. χωρίς να γίνεται αναφορά στην ειδική θερμότητα. Η χρήση του Εικονικού Εργαστηρίου Θερμότητας δίνει, επίσης, τη δυνατότητα καταγραφής του Q. Όμως, επιλέγουμε να μη χρησιμοποιηθεί ώστε να ασχοληθούν οι μαθητές με τον υπολογισμό του Q από την παροχή θερμότητας και τον χρόνο θέρμανσης.

3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Driver, R., Guesne, E., & Tiberghien, A. (1985). Οι ιδέες των παιδιών στις φυσικές επιστήμες. Ένωση Ελλήνων Φυσικών – Εκδόσεις Τροχαλία. Αθήνα.

2. Κουλαϊδής, Β. (επιμελητής) (1994). Αναπαραστάσεις του Φυσικού Κόσμου. Εκδόσεις GUTENBERG. Αθήνα.

3. Πετρίδου Ε., Λεύκος Ι., Χατζηκρανιώτης Ε., & Ψύλλος Δ. (2005). Μελέτη της διδασκαλίας της θερμιδομετρίας με Εικονικό Εργαστήριο. Πρακτικά 9ου Κοινό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων και Κυπρίων Φυσικών: «Εξελίξεις και Προοπτικές στη Φυσική. Νέες Τεχνολογίες και Διδακτική των Φυσικών Επιστημών». Φεβρουάριος 2005, Λευκωσία.

4. Χατζηνικήτα, Β., Κουλαϊδής, Β., & Ραβάνης Κ. (1996). Ιδέες μαθητών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας για το βρασμό του νερού. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 2, 106 - 116.

5. Ψύλλος, Δ., Αργυράκης, Π., Βλαχάβας, Ι., Χατζηκρανιώτης, Ε., Μπισδικιάν, Γ., Ρεφανίδης, Ι., Λεύκος, Ι., Κορομπίλης, Κ., Βράκας, Δ., Γάλλος, Λ., Πετρίδου, Ε., & Νικολαΐδης, Ι. (2000). Σύνθετο Εικονικό Περιβάλλον για τη διδασκαλία Θερμότητας – Θερμοδυναμικής. Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», Οκτ. 2000, Πάτρα.




[1] Στη Φυσική και στη Χημεία ένα εκτατικό φυσικό μέγεθος αντιστοιχεί σε φυσική ιδιότητα συστήματος η οποία εξαρτάται από τη γεωμετρία του συστήματος ή και την ποσότητα της ύλης του. Για παράδειγμα, η μάζα (m) ενός σώματος είναι εκτατικό μέγεθος καθώς αυξάνει ανάλογα με τον όγκο (V) του. Αντίθετα, η πυκνότητά του (ρ) είναι ανεξάρτητη και από τον όγκο του και από τη μάζα του κι επομένως είναι εντατικό μέγεθος.



(Επιμορφωτικό υλικό ΙΤΥ)